Mengteelten bij Stijn Dewulf, met de focus op melkvee
Méteil of mengteelten vlinderbloemigen en granen Praktijkveld- Teelten en rotatie
- Nieuwe teelten en eigen eiwitteelten
- Circulaire melkveehouderij
- Voedergewassen
- Regeneratieve biologische landbouw
- Praktijken
Stijn Dewulf is een melkveehouder uit Ledegem, en zet sterk in op het verbeteren van zijn bodemkwaliteit. Stijn is aan het omschakelen naar regeneratieve landbouw: alle percelen worden minimaal bewerkt, en er wordt zo weinig mogelijk kunstmest, onkruidbestrijding en pesticiden gebruikt. Daarnaast zaait Stijn mengteelten, die hij als veevoeder inzet. Daar is hij nu ongeveer 2-3 jaar mee bezig. Hij is dus natuurlijk zelf ook nog op zoek naar de juiste methodes om alles uit te voeren!
Mengteelten verhogen de biodiversiteit boven- en ondergronds, wat de bodemkwaliteit verbetert en de weerbaarheid van het gewas verhoogt. Deze mengteelten kunnen als veevoeder gebruikt worden, wat de mogelijkheden verbreedt. De klassieke teelten vult Stijn aan met eiwitteelten. Gras wordt grasklaver of graskruiden, triticale wordt triticale-veldbonen gezet en granen worden nu granen met erwten of wikkes (méteil). Zo produceert Stijn een deel van zijn eiwit op eigen bedrijf, en vermindert zijn afhankelijkheid van externe inputs.
Hieronder een overzicht van welke mengteelten worden gezet bij Stijn:
- onderzaai maïs
- graskruiden
- triticale + veldbonen (directzaai)
- méteil wintermix
- gerst en erwt (om te dorsen)
- triticale en erwt
- andere: Stijn zet nog meer mengteelten, die niet als veevoeder gebruikt worden. Daarover lees je in de blog over regeneratieve landbouw.
Op meeste percelen gebruikte Stijn ook mest toevoeging L-Humik (huminezuren) en Microferm. Dat gebeurt tijdens het vullen, ze worden dus samen met de drijfmest gegeven.
Graskruiden
Graskruiden heeft Stijn al enkele jaren aanliggen op het bedrijf, en op deze teelt is Stijn trots! Het gras krijgt geen kunstmest, en staat even hoog als zijn gras vroeger deed (dat wel kunstmest kreeg). Dat kan je al zien op de foto hieronder, genomen midden februari.
De kruiden wortelen veel dieper dan het gras, waardoor de bodem dieper doorworteld wordt en water beter infiltreert, maar ook beter overleeft in droge periodes. Bij een kleine spadesteek begin maart, zien we direct al enkele regenwormen krioelen. Eind april gingen we met Stijn de velden bekijken. Stijn is content van het gewas, het groeit tot aan de knieën, zonder kunstmest! Hij zal begin mei een snede nemen.
Wil je al eens weten hoe graskruiden het vorig jaar deed? Check de blog van Jef Lemmens.
Gerst-erwt
Zaad: 75 kg wintererwt Astroid + 75 kg wintergerst (Fascination 50 kg+ Alienor 25 kg) / ha.
Op het perceel heeft Stijn last van onkruid, hij kon hier niet wiedeggen door omstandigheden, waardoor hier geen enkele bewerking plaatsvond na die van het mestvoeren ... Dus met dat in het achterhoofd, vindt hij dat het onkruid echt meevalt! Stijn is ook bezig met omschakelen naar regeneratieve landbouw, hij wil geen onkruidbestrijding meer toepassen. Daardoor zal hij de eerste jaren meer last hebben van onkruid, daar is hij op voorbereid.
Op de eerste foto's hieronder zie je hoe dat er op 28 april uitzag.
Midden mei gingen we opnieuw langs bij de gerst-erwt. Hier en daar stond het onkruid heel groot, maar de gerst was voor! Op andere plekken staat het dan weer perfect, zonder onkruid.
Op 6 juni ging Stijn de gerst-erwt hakselen. Hij twijfelde nog om het te dorsen, maar de aanhoudende droogte en tekort aan ruwvoer zorgt ervoor dat Stijn toch liever alles GPS't.
Triticale-erwt
Bij triticale-erwt gingen we pas op 29 april langs. Hoe dat eruit zag, zie je op de eerste foto hieronder.
De triticale-erwt heeft minder last van onkruid dan het perceel ernaast, waar gerst-erwt staat. Stijn denkt omdat de triticale-erwt later, en dus op een beter, tijdstip werd gezaaid. Het perceel staat minder groen dan de triticale van zijn buur (die wel kunstmest gebruikt), maar dat vindt Stijn niet perse iets goed. Het gewas staat even hoog.
Toen we op 15 mei met Stijn langsgingen op het perceel, was hij zelf onder de indruk van hoe alles gegroeid was. Er staat heel weinig onkruid en het gewas groeide enorm, zonder kunstmest!
Idem hier: door aanhoudende droogte kiest Stijn ervoor om de triticale erwt te GPS'en op 6 juni.
Gerst-erwt of triticale-erwt?
Alle elementen van de mengteelten rijpten redelijk gelijktijdig af, door de droogte. Meeste landbouwers kiezen voor gerst-erwt omdat de afrijpingsperiodes van de 2 gelijkaardiger zijn. Toch geeft Stijn de voorkeur aan triticale-erwt. Triticale groeit breder, waardoor het onkruid beter onderdrukt. Dat past mooi in het bedrijf van Stijn, waar hij gewasbescherming zo veel mogelijk wil beperken. Natuurlijk heeft hij deze teelten voor het eerst staan, en heeft hij ze dus nog niet vervoederd!
Triticale-veldbonen
Triticale en veldbonen werden ge-directzaaid, op 28 oktober, tussen hakselmais-resten. Hieronder zie je de foto van hoe dat er op 25 maart uitziet. De bonen zijn zeker nog niet groot, toch is het bodemleven al stevig aan het werk! De wortels en de mycorrhizae schimmels vormden al een mooie samenwerking.
Op foto's 3-6 hieronder, van 15 april, kan je zien hoe de triticale veldbonen er bijstaan. Ze staan al 60 cm hoog!
Eind april gaan we met Stijn het veld bekijken, het groeide al goed door, ondanks de droogte!
Op 15 mei verschieten we van hoe snel het gewas groeit, het kwam het al tot aan de schouder van B3W-begeleider Zoë!
Op de laatste foto's hieronder zie je hoe het mengsel er op 15 juni uitziet. Het heeft nog steeds niet veel geregend, en de teelt staat stil. Doordat de teelt afzwakt komt ze onder ziektes te zitten, zoals op vele andere percelen in de streek. Hieronder zien we roestplekjes op de bonenblaadjes.
Méteilmengsel
Herfst-méteil wordt het best tussen 15 oktober en eind november gezaaid. De ideale zaaidichtheid is 150 –200 kg/ha met een zaaidiepte van +/-3 à 4 cm. Met organische bemesting: max. 40 eenheden N extra. De teelt kan gehakseld worden (GPS) in juni-juli. Het kan ook vroeger geoogst worden (deegrijp), of gedorst worden eind juli.
Bij Stijn werd de méteil 5 november gezaaid, na silomaïs. Dit werd opnieuw ge-directzaaid in de stoppel van de silomaïs! Op de foto's hieronder kan je zien welke componenten er allemaal in het méteil mengsel zitten en hoe het er op 25 maart uitziet.
We zien op 15 april vooral een sterke ontwikkeling van de wikkes, de boontjes komen ook op, maar in mindere mate.
Eind april zijn de erwten en de wikken allemaal al mooi te zien, de boontjes blijven achter en zijn enkel hier en daar terug te vinden ...
Midden mei komen de erwtjes en wikke's mooi tevoorschijn, bonen vinden we niet veel terug ... Zo gaat dat met méteil, afhankelijk van welk perceel je wanneer zaait, krijg je een volledig ander gewas! Het gewas past zich aan aan de omstandigheden.
We zien een lichte opkrulling van de blaadjes, de méteil lijkt wel last te krijgen van de aanhoudende droogte. In Ledegem viel sinds midden maart maar 5 liter regen.
De méteil werd ook 6 juni ge-GPS't. Stijn had last van de wikkes, ze klampen zich overal aan vast, wat voor opstopping zorgt tijdens het hakselen. Dat komt omdat Stijn voor Hongaarse wikkes koos, je kiest beter voor Franse wikkes, die zijn minder aggressief.
Het diepwortelende graan, en de vlinderbloemige, laten een mooie en rijke bodem na. Dit in combinatie met het gunstige oogsttijdstip zorgen ervoor dat een heel mooi ontwikkelende groenbedekker kan gezaaid worden. Er kan ook een tussenvanngewas gezaaid worden, om dan in het najaar gras of wintertarwe te zaaien. Zo worden de lange, intensieve groeidagen van de zomer optimaal benut.
Maïsmix
Uiteindelijk werd voor de maïsmix gekozen voor een combinatie van zonnebloem, sorghum, klimboon en maïs.
Het veld heeft veel last van onkruid, Stijn wou hier mechanische onkruidbestrijding toepassen maar kwam er niet toe door tijdstekort. De klimboon verkiest vooral maïs om op te klimmen. We merken dat maïs concurrentie niet goed verdraagt en dus niet zo veel voorkomt in het mengsel. Ook de klimboon is dus minder aanwezig. Gelukkig is de zonnebloem wel sterk vertegenwoordigd, en kan de klimboon daarop verder klimmen.
Onderzaai in maïs
De onderzaai zal gebeuren met rammenas of klaver! Dat kan volgens hetzelfde principe als onderzaai van gras in maïs, daarover vind je meer info hier.
Dankzij de kruiden luzerne, cichorei en klaver heb ik dit droge jaar wel mijn obrengsten gehaald en toch iets van het veld kunnen halen voor de koeien!
Op deze foto is te zien hoe het gras bijna niet groeit, maar de kruiden wortelen dieper en halen dus van dieper vocht naar boven. Stijn probeerde deze zomer ook zomerstalvoederen uit, het voeren van vers gras. Met de droogte was dit heel moeilijk, het gras gaf natuurlijk geen opbrengst zoals anders. Daarnaast merkte Stijn dat het moeilijk is om praktisch de grasgroei te doen passen met de opnamesnelheid door de koeien. "We kiezen zeker niet de gemakkelijkste weg," besluit hij.
Een blik op de praktijk
Met de praktijkvelden ondersteunt B3W landbouwers die een bepaalde goede praktijk willen toepassen op het eigen bedrijf. We volgen via een blog zoals deze, die regelmatig wordt aangevuld, de verschillende acties op die we nemen op het veld, de ervaringen van de landbouwer en de uiteindelijke resultaten. De voorbije jaren werden er nog heel wat praktijkvelden opgevolgd, bekijk zeker eens het overzicht!