Het kruidenrijke grasland van Jef Lemmens
Productief kruidenrijk grasland Praktijkveld- Teelten en rotatie
- Nieuwe teelten en eigen eiwitteelten
- Circulaire melkveehouderij
- Voedergewassen
Jef Lemmens woont samen met zijn vrouw en kinderen in Maaseik. Hij bezit een 10-tal stuks vleesvee en teelt voornamelijk gras(kruiden). De eerste snede wordt ingemaakt waarna de koeien naar buiten mogen om te weiden.
Jef is een voorstander van kruidenrijk grasland. Naast voordelen zoals een besparing op stikstofgift, een bron van goed verteerbaar en eiwitrijk ruwvoer en een positieve impact op koe gezondheid en natuur, vindt hij de overbrugging van langere droogteperiodes en een stabiele opbrengst één van de grootste voordelen. De aanwezigheid van kruiden zorgt dat het grasland droogtetoleranter is in vergelijking met een standaard graslandperceel. Diepwortelende soorten zoals rode klaver, wilde peen en cichorei kunnen namelijk vocht uit diepere bodemlagen halen. Verder wordt een kruidenrijk grasland gekenmerkt door een betere zomeropbrengst. Gras zal het meeste opbrengen in de lente en vroege zomer, wanneer de bodemtemperatuur niet te hoog is. Bij hogere temperaturen zakt de productie van gras wat in, maar nemen kruiden en vlinderbloemigen het over. Gezamenlijk zorgen gras, kruiden en vlinderbloemigen voor een stabiele opbrengst vanaf het vroege voorjaar tot de herfst. En volgens Jef vinden de koeien de kruiden ook gewoon lekker!
B3W volgde in 2024 het graskruiden-perceel op, dat gelegen is aan de huiskavel van Jef. Het graskruiden-perceel werd in het najaar van 2021 ingezaaid aan 40 kg/ha met volgend mengsel:
- 23% Engels raaigras
- 23% Timothee
- 10% Beemdlangbloem
- 16% Kropaar
- 16% Rietzwenkgras
- 6% Witte klaver
- 4% Rode klaver
- 1% Bastaardklaver
- 1% Rolklaver
- Aanvullend kruidenmengsel bestaande uit: Esparcette, Gele Honingklaver, Klinee Pimpernel, Cichorei, Peterselie, Smalle Weegbree en Duizendblad
Jef is ook geïnteresseerd in voederwaarde en mineraleninhoud, net als het kruidenaandeel. Wil je wat meer informatiehierover? Dan kan je terecht bij email hidden; JavaScript is required.
Mei: eerste snede
Vrijdag 10 mei werd het perceel kruidenrijk grasland voor de eerste keer gemaaid. Er werd een vers grasstaal genomen ter bepaling van de voederwaarde, mineralen en sporenelementen. Ook werd het kruidenaandeel bepaald.
Aanwezige kruiden in 1m², berekend op basis van versgewicht:
- witte klaver (0.03%)
- rode klaver (2.25%)
- pimpernel (0.53%)
- duizendblad (0.63%)
- cichorei (10.47%)
Ondanks dat het graskruiden perceel te lijden heeft gehad onder een 1ste zware snede, konden we tijdens ons bezoek van maandag 27 mei verschillende soorten kruiden zien (onder andere witte en rode klaver, cichorei en pimpernel). Het vleesvee doet zich sinds enkele dagen tegoed aan het graskruiden buffet.
Ook is de uitslag van de voederwaardebepaling van de 1ste snede binnen. De resultaten bevestigen het alom gekende probleem van dit jaar, het te laat maaien van je grasperceel. Dit uit zich onder andere in een laag eiwitgehalte en een mindere verteerbarheid/VEM. De vele regenval van de laatste maanden maakt het niet makkelijk om op het juiste tijdstip te maaien. Wanneer we in meer detail naar de mineralen en sporenelementen kijken, dan zien we dat het graskruiden perceel overal binnen de streefzone zit.
Juni
Vier weken na de 1ste snede (7 juni) staan de graskruiden er weer mooi op. Het vleesvee heeft dan ook lekker kunnen genieten van de verschillende grassen en kruiden aanwezig in het perceel. We namen ook een 2de vers grasstaal ter bepaling van de voederwaarde en de aanwezige mineralen en sporenelementen. Jef had namelijk gezorgd voor een strook waar de graskruiden konden groeien, afgeschermd van de grazende koeien.
Aanwezige kruiden in 1m², berekend op basis van versgewicht (VG) en droge stof gewicht (DG):
- Witte klaver (VG: 20,3% DG: 20,5%)
- Rode klaver (VG: 0,7% DG: 0,9%)
- Pimpernel (VG: 0,8% DG: 0,9%)
- Duizendblad (VG: 0,4% DG: 0,5%)
- Cichorei (VG: 20,2% DG: 13,5%)
- Rolklaver (VG: 0,07% DG: 0,05%)
Het vleesvee had de weide goed begraasd en Jef vond het dan ook tijd om de runderen te verplaatsen naar een naburige weide. Door de aanwezigheid van enkele kale plekken in het perceel heeft Jef besloten de wei deels door te zaaien met een gras-klaver mengsel. Zowel het doorgezaaide als niet doorgezaaide stuk van het perceel zullen verder opgevolgd worden.
Juli
Vier weken na de 2de staalname, op 10 juli, staan de graskruiden er weer mooi op. Het vleesvee doet zich momenteel tegoed aan de verschillende grassen en kruiden aanwezig in het perceel. Een 3de vers grasstaal werd opnieuw genomen op de strook afgeschermd van de grazende koeien, ter bepaling van de voederwaarde en de aanwezige mineralen en sporenelementen. Het vleesvee mag blijven grazen tot de weide kaal genoeg is, waarna ze opnieuw verplaatst zullen worden naar een naburige weide.
Momenteel werd enkel het niet doorgezaaide stuk van het perceel opgevolgd. Aanwezige kruiden in 1m², berekend op basis van versgewicht (VG):
- Witte klaver (VG: 25,7%)
- Rode klaver (VG: 2,7%)
- Pimpernel (VG: 0,1%)
- Duizendblad (VG: 1,1%)
- Cichorei (VG: 9,5%)
We kregen de analyseresultaten van de 2de staalname binnen. Deze verschillen met die van snede 1 in onder andere een hoger droge stof gehalte en meer ruw eiwit. Verder zijn de verschillende mineralen en sporenelementen in het algemeen ook hoger aanwezig wat waarschijnlijk te wijten valt aan het hoger aandeel aan kruiden in vergelijking met de 1ste snede. De analyses van de '3de' snede liggen in lijn met deze van de 2de staalname.
Eind juli werd besloten de weide te bloten aangezien de koeien veel doorgeschoten gras hadden achtergelaten. Op deze manier kan het gras en de kruiden weer mooi groeien.
Augustus: uitwisselingmoment
Maandag 12 augustus werd het thematisch uitwisselingsmoment georganiseerd. Tijdens deze TUM bespraken we onder andere de voor- en/of nadelen van kruidenrijk grasland, luisterden we naar de ervaringen van landbouwer Jef en bekeken we in meer detail de verschillende voederwaardeanalyses. Ook de collega landbouwers/adviseurs deelden hun ervaringen, en bezorgdheden, wat resulteerde in interactieve en leerrijke sessie. Jef gaat in de toekomst verder met kruidenrijk grasland en is helemaal overtuigd over de vele voordelen die de kruiden hebben voor de bodem, én voor zijn vleesvee!
Een blik op de praktijk
Met de praktijkvelden ondersteunt B3W landbouwers die een bepaalde goede praktijk willen toepassen op het eigen bedrijf. We volgen via een blog zoals deze, die regelmatig wordt aangevuld, de verschillende acties op die we nemen op het veld, de ervaringen van de landbouwer en de uiteindelijke resultaten. De voorbije jaren werden er nog heel wat praktijkvelden opgevolgd, bekijk zeker eens het overzicht!